Misschien heb je meegekregen dat laatst de aftrap is gemaakt voor de Verkiezing Belangrijkste Boek. De organisatie van deze verkiezing is benieuwd wat door Nederland als belangrijkste boek wordt beschouwd. Een belangrijk boek zou volgens de website een boek kunnen zijn dat mensen geraakt heeft, welke men het mooist vindt, het leven heeft veranderd, of welke iedereen zou moeten lezen. Het belangrijkste boek is dus niet per se ook het beste boek.

Dat zette me aan het denken. Hoe zou zo’n verkiezing voor ‘ons’ medium, games, eruit zien? Als aftrap van de boekverkiezing presenteerden tien ‘curatoren’ in De Wereld Draait Door, elk voor een bepaalde categorie, tien boeken. Gezamenlijk kreeg je zo de ‘tip 100’. Alleen dat is al fascinerend; dat er een tiendeling gemaakt kon worden van soorten boeken die allemaal op een bepaalde manier ‘belangrijk’ genoemd kunnen worden. Zouden we voor games ook zo’n (in)deling kunnen maken?

Kortom, laten we in een soort gedachte-experiment duiken: hoe zou een verkiezing voor belangrijkste game eruit zien? Wat voor categorieën belangrijke games kunnen we onderscheiden en welke games zijn daarbij gelijk interessante kanshebbers? Door op die manier gaming onder de loep te nemen, leren we ook meer over wat voor belang games kunnen hebben en wat bijvoorbeeld het verschil is tussen een goede en een belangrijke game. Hierbij een eerste persoonlijke brainstorm over het concept ‘belangrijke game’ en hoe zo’n verkiezing eruit zou kunnen zien.


Natuurlijk zou de eerste vraag zijn wanneer een game nu ‘belangrijk’ is. Dit is juist het interessante aspect van de verkiezing, dus ik stel voor om niet te proberen exact te omkaderen wat belangrijk betekent. Laten we accepteren dat datgene wat door de meeste mensen als belangrijk wordt gezien - om welke reden dan ook - het meest belangrijk is. Dit kan dus betekenen dat je een game belangrijk zou kunnen noemen als die je leven heeft veranderd, maar dat je ook een game zou kunnen nomineren die je helemaal niet gespeeld hebt maar waarvan je wel hebt gezien wat een impact die heeft gehad op anderen of zelfs op de wereld.

In wat voor categorieën zouden we de games kunnen indelen? Aangezien we het hier niet over ‘best’ maar over ‘belangrijkst’ hebben, moeten we denk ik niet bang zijn een appel met een peer te vergelijken; veilige vergelijkingen binnen genres zijn er al genoeg en we willen vooral leren wat nu een game een ‘belangrijke game’ maakt. Zou het bijvoorbeeld ook niet interessant zijn om eens de beste voetballers, basketballers, tennissers en boxers een potje tienkamp tegen elkaar te zien doen? Met zo’n belangrijkste game verkiezing zouden we eigenlijk een soort Super Smash Bros. van legendarische games creëren die het tegen elkaar opnemen.

In de Verkiezing Belangrijkste Boek zien we literatuur opgesplitst in een tijdperk voor de Tweede Wereldoorlog en een tijdperk daarna; een categorie rondom levensbeschouwing en filosofie; de vijf categorieën poëzie, reizen, wetenschap en taal, geschiedenis en kunst en cultuur; een categorie voor kinderboeken en als laatst de categorie ‘dagelijks leven, gezondheid en sport en spel’, waarbij al snel bleek dat eigenlijk elk boek wel onder die laatste categorie zou kunnen vallen. Ik gebruik deze categorieën als inspiratie om de canon der gamegeschiedenis eens onder de loep te nemen. Ik ben benieuwd of we dan ook zullen eindigen met duidelijke categorieën of dat onze hobby zich toch niet zo makkelijk in hokjes laat plaatsen.


Goed, kijkend naar de genoemde categorieën staan we al snel voor een uitdaging: welke game zou zich in het domein ‘wetenschap’ bevinden, en welke binnen geschiedenis of poëzie? Nee, we moeten ze wat creatiever en breder gaan opvatten.

Er zijn bijvoorbeeld wel wat games, zoals Deus Ex en The Talos Principle, waar elementen van Geloof, levensbeschouwing en filosofie inzitten, maar echt genoeg om een aparte categorie belangrijke games te verantwoorden lijkt het niet. Bij games lijkt het interessanter om dit om te vormen tot een categorie van games die een bepaalde Filosofie of Levensbeschouwing volgen of overbrengen. Spec Ops: The Line, Portal, Kingdom Hearts en BioShock: Infinite zijn allen erg verschillende games, maar hebben ook allen een krachtige boodschap en proberen ons gamers iets mee te geven over het leven of bepaalde elementen daarvan. Niet iedereen zal gelijk gegrepen zijn door zo’n boodschap, maar veel gamers hebben wel een dergelijke game die belangrijk is geweest door de boodschap die deze bevatte.

We kunnen voor deze categorie ook iets verder kijken naar games die juist vanuit een bepaalde levensbeschouwing ontwikkeld zijn. Flow is bijvoorbeeld interessant. Het is gebaseerd op het concept ‘flow’ van psycholoog Csikszentmihalyi (‘chick sent me high’). Dit concept, wat draait om het idee dat we als mens het grootste geluk kennen wanneer we opgeslokt worden in iets wat precies alles vergt van ons kunnen, is terug te voeren naar filosofen als Marcus Aurelius en Aristoteles en heeft de hele ontwikkeling van de game in gang gezet. Of wat dacht je van Boktai: The Sun Is in Your Hand? Dit spel voor de Gameboy Advance heeft een zonnesensor en laat je daarmee naar buiten gaan om bijvoorbeeld vampiers in de game tegen te houden. Dit idee is een belangrijk gedachtegoed in de zin dat het laat zien hoe gamers betrokken kunnen worden in de ‘echte’ wereld, zonder dat de game daar kwalitatief voor hoeft in te leveren.


Mocht je dit een wat te vage categorie vinden, dan zouden we ons misschien, geïnspireerd door Geschiedenis en Geografie en Reizen, kunnen richten op een thema Verhalen. De Monkey Island games van Tim Schafer hebben bijvoorbeeld een impact gehad, maar ook een recentere game zoals Heavy Rain zou zeker belangrijk genoemd kunnen worden. Of wat te denken van de Metal Gear games, Final Fantasy, The Walking Dead en vele andere die belangrijk zijn om de verhalen die ze vertellen. To The Moon zou ook een interessante nominatie zijn; een game uit 2011 die alle technologische vooruitgang achter zich liet, maar in blokkerig 2D de speler diep wist te raken door te zich volledig te storten op een indringend verhaal.

De verhalen achter ons latend, zouden we Wetenschap en Taal kunnen onderbrengen in een categorie als Leren en Ontwikkeling. Dr. Kawashima's Brain Training (voor de DS) is bijvoorbeeld erg belangrijk geweest door gaming hardware te gebruiken om mensen die normaal totaal niet in aanraking met het medium zouden komen ook op een positieve manier uit te dagen. Er zijn zelfs onderzoeken die aantonen dat dit leidt tot positieve gevolgen voor de cognitieve resultaten van studenten én ouderen. Hoewel deze resultaten niet significant beter zijn dan als men op papier puzzels maakt, wist Brain Training het als eerste populair in een digitaal spelformaat te gieten. Een andere belangrijke game binnen deze categorie zou bijvoorbeeld Foldit (of de PlayStation 3-versie Folding@home) kunnen zijn, waarin het vouwen van proteïnes in spelvorm is gegoten en de spelers samen veel krachtiger zijn dan de gebruikelijke supercomputers; een game waarmee kan worden bijgedragen aan een oplossing voor ziektes als Parkinson’s zou toch zeker belangrijk genoemd kunnen worden. Of misschien Pulse!! wel, omdat het een van de eerste games is die gebruikt werd als serieus trainingsinstrument. En ook nog eens om mensen met het mensen reddende beroep van arts te laten oefenen.


Een categorie gericht op Kinderen en Jongeren is misschien ook binnen onze verkiezing zo gek nog niet. Nu zijn Freddy Fish, Putt-Putt en RedCat waarschijnlijk niet direct grote kanshebbers voor belangrijkste game. Het bijzondere aan het medium games is juist dat het alle leeftijden aanspreekt. Jong en oud kunnen via games met elkaar aan de slag en bijvoorbeeld de LEGO of LittleBigPlanet games zijn bijzonder goed geslaagd in dat opzicht. Voor velen zijn bepaalde games ook een soort weerspiegeling van de jeugd en op die manier erg belangrijk geweest. Voor mij hebben de eerste Pokémon-spellen en Rollercoaster Tycoon bijvoorbeeld misschien wel meer betekend dan al de games die ik erna heb gespeeld. Ze stonden garant voor uren gamen, al dan niet samen met vriendjes ging ik steeds weer op zoek naar nieuwe dingen en daarmee hebben ze me naar een leven vol games geleid. Ook games als Skylanders of de vele kleurrijke Wii-U games zijn interessant om in een dergelijke categorie te plaatsen.

Een andere opvatting zou zijn om vooral games te nomineren die echt uniek zijn of waren in hun tijd; de games die belangrijk zijn om hun Creativiteit. Indie-games zoals Journey, Braid en Stanley Parable zijn belangrijk geweest, al is het beste voorbeeld misschien nog wel Minecraft gezien zijn enorme impact met zowel zijn gameplay, als graphics, als de vrijheid om ook als speler (en YouTuber) je eigen creativiteit los te laten. Maar ook games met veel hogere budgetten zijn grote innovators geweest; Wii Sports bijvoorbeeld, en games zoals Bioshock, Shadow of the Colossus en Assassin’s Creed zijn van groot belang geweest in de gamegeschiedenis door de vernieuwing en focus die ze brachten.


Een categorie omtrent de Impact op het Dagelijks Leven zou ook een interessant invulling zijn voor de verkiezing. Games als Angry Birds of Farmville waren misschien niet een positieve verrassing voor de hardcore gamer; ze veranderen wel de manier waarop ook non-gamers hun tijd verdrijven. Ook bijvoorbeeld Tamagotchi, dat in de jaren 90 een rage in wist te zetten, zou interessant zijn in dat opzicht. World of Warcraft is helemaal een belangrijke game vanuit dit perspectief: niet alleen was het vernieuwend en veelbetekenend voor het verloop van de gamesgeschiedenis, ook de gevestigde media rapporteerden veel over de enorme impact van dit spel, ook al was het dan vooral in negatieve zin met schrikverhalen over comagamers en mensen die hun kinderen verwaarloosden omdat ze hun guild een hogere prioriteit gaven.

Ik heb al flink wat games genoemd die om vele verschillende redenen als erg belangrijk gezien kunnen worden. Welke games nog niet echt langs zijn gekomen zijn diegene die bepalend zijn geweest voor het verloop van de gamegeschiedenis zelf. In de boekverkiezing waren op die manier twee grootse categorieën opgezet voor de literatuur: een tijdperk voor de Tweede Wereldoorlog en daarna. Kunnen we voor games ook zo’n splitsing vinden om de crème-de-la-crème niet allemaal over één kam te hoeven scheren? Er zijn helaas nog vele oorlogen geweest sinds de eerste videogames uitkwamen - in sommige games kun je de gruwelijkheden zelfs naspelen - maar dit lijken niet echt interessante ijkpunten voor deze verkiezing. Een betere suggestie zou bijvoorbeeld kunnen zijn om een scheiding te kiezen die gelukkig een stuk minder verschrikkelijk is geweest dan die zwarte hoofdstukken in de geschiedenis: de opkomst van 3D-games. Deze revolutie kende dan misschien ook flink wat geweld - Doom, Wolfenstein 3D en Virtua Fighter - maar is vooral interessant omdat het een splitsing vormt tussen de echte klassiekers die de basis hebben gelegd voor de hele gamesindustrie en de latere games die deze basis tot een fundament maakten zoals we dat vandaag vooral nog terugzien.

In de Invloedrijk voor 3D vinden we als logische kanshebbers bijvoorbeeld Pong, Tetris, of Space Invaders. Maar ook Super Mario Bros. zou een belangrijke nominatie zijn voor belangrijkste game, als we kijken wat deze game allemaal in gang heeft gezet en hoe bekend de loodgietende Italiaan ook bij het bredere publiek is geworden. Of misschien is Mario’s eerste optreden dan een nog betere keuze; Donkey Kong. Verder zijn ook GTA, Zelda of bijvoorbeeld Civilization erg belangrijke games geweest. Waren deze games vooral positieve verrassingen, E.T. the Extra-Terrestrial kan ook in het rijtje belangrijke 2D-games eigenlijk niet ontbreken. Het bleek zo’n slechte game te zijn dat het een belangrijke aanzet was voor de ‘game market crash’ van 1983, waarbij al het vertrouwen in de gamemarkt verdween en de inkomsten tot een extreem dieptepunt kelderden. Interessant ook omdat die crash de weg plaveide voor Nintendo om zich een aantal jaren later op een opkrabbelende markt ferm te installeren. Daartegenover staat een belangrijke nominatie als Spacewar!, de game die als eerste populariteit wist te krijgen en ook behoorlijk interessante en uitdagende spelmechanieken huisvestte, met een ster die de spelers’ schepen aantrok, een ‘hyperspace’ mogelijkheid en gelimiteerde brandstof en kogels. We hoeven ons over vertegenwoordiging in deze categorie dus zeker geen zorgen te maken; de concurrentie voor belangrijkste game is hevig.


Na de eerste 3D-games krijgen we dan een volgend tijdperk aan belangrijke games in Invloedrijk na 3D. Final Fantasy VII bijvoorbeeld is voor vele hardcore gamers een heel belangrijke game geweest. Super Mario 64 en GTA III hebben ook erg veel betekend als vrij vroege games die groots gebruik maakten van de mogelijkheden van 3D. Later vinden we games die om weer heel andere redenen erg belangrijk genoemd kunnen worden. Call of Duty 4: Modern Warfare is bijvoorbeeld erg belangrijk geweest, niet alleen voor veel gamers, maar ook bepalend voor het videogamelandschap in de jaren daarna. Ook The Elder Scrolls: Daggerfall en Half-Life zouden interessante titels zijn voor de verkiezing en laten we legendes als Quake en Tomb Raider niet vergeten.

Het nadeel aan de 3D-splitsing is dat sommige games zoals Starcraft, Command & Conquer of belangrijke sportgames een beetje tussen de categorieën vallen, terwijl deze ook erg belangrijk zijn geweest. Al was het maar omdat dit games zijn die zich goed lenen om met anderen te spelen en waar zelfs vriendengroepen omheen zijn gebouwd. Andere splitsingen zouden daarom ook mogelijk zijn. Ik kan me bijvoorbeeld voorstellen dat een splitsing tussen het ‘echte leven’ en games die volledig op fantasie draaien interessant zou zijn. Maar ook een scheiding op basis van herkomst, tussen Westerse en Oosterse games, of bijvoorbeeld om de eerste PlayStation als scheidingslijn te zien, zouden mogelijkheden kunnen zijn om de Verkiezing Belangrijkste Game op te zetten. Wat je sowieso niet lijkt te kunnen voorkomen, en wat volgens mij ook helemaal niet erg is, is dat categorieën elkaar overlappen. Sommige games zijn nu eenmaal belangrijk geweest in meerdere opzichten.

Zo, al met al denk ik dat we het in ieder geval een behoorlijk geslaagde brainstorm kunnen noemen. Er zijn dus zeker verschillende manieren te onderscheiden waarop games belangrijk kunnen zijn. Interessant is bijvoorbeeld dat aan de ene kant sommige games enorm belangrijk zijn geweest voor de gamesgeschiedenis terwijl de gemiddelde niet-gamer er nog nooit van heeft gehoord, en dat er aan de andere kant games als Farmville en Foldit zijn die zich juist hebben bewezen in domeinen waar de meeste gamers zich niet zo vaak in begeven. Ook kan de ene game heel belangrijk zijn geweest in een bepaalde situatie – op mijn middelbare school stond bijvoorbeeld America’s Army een heel jaar centraal – terwijl je van een andere game alleen van anderen gehoord hebt hoe belangrijk die zijn geweest. En dat games überhaupt belangrijk zijn? Daar kunnen we na dit experiment niet meer omheen lijkt me.


Zoals gezegd was dit vooral een persoonlijke brainstorm over het concept Verkiezing Belangrijkste Game. Aan wie zou het nu zijn om te gaan bepalen van de belangrijkste game is? Als curatoren zouden logische kandidaten mensen als Rami Ismail van Neerlands indie-ontwikkelaar Vlambeer of onze eigen columnist (en veteraan in de gamejournalistiek) Jan Meijroos zijn. Of misschien zou het juist wel interessant zijn om mensen te kiezen die we niet zo snel aan games linken, meer DWDD-stijl dus: regisseur Paul Verhoeven bijvoorbeeld voor de categorie Verhalen, Marco Borsato die de Waarheid komt vertellen over de impact van games op het dagelijks leven en Jan Slagter die zijn licht doet schijnen over games in de categorie Leren en Ontwikkeling, gezien zijn eigen succes met MAX Geheugentrainer.

In plaats van zulke curatoren er met de haren bij te trekken, lijkt het me juist veel interessanter wat jullie vinden: welke games zouden volgens jullie kans moeten maken op de titel Belangrijkste Game? En hoe vinden jullie de categorieën; zijn dit te veel verschillende opvattingen van wat een game belangrijk kan maken of heb ik juist nog belangrijke inzichten gemist? En natuurlijk: wat is voor jullie persoonlijk de Belangrijkste Game?

Bonuscategorie: BudgetGame
Als BudgetGamers vinden we de games in al die categorieën natuurlijk hartstikke belangrijk, maar het is ook belangrijk dat een game een beetje passend prijskaartje heeft. Nu zijn games door de geschiedenis heen steeds goedkoper geworden, al is de gemiddelde game daarbij ook een stuk korter geworden. Interessant is ook dat de ene BudgetGamer misschien een keer een game voor bijna niets op de kop heeft getikt en vervolgens honderden uren zich daarmee vermaakt heeft, terwijl een ander de volle mep betaald heeft en er vervolgens snel zat van was. Toch zijn games als Pokémon, Total War, The Elder Scrolls, Final Fantasy en Demon’s (en Dark) Souls voor eigenlijk iedereen die een beetje wordt aangetrokken door de genres enorm goede bestedingen geweest. Of wat te denken van bijvoorbeeld The Orange Box die bij uitkomst al snel maar 40 euro was; een koopje voor de pareltjes Portal, Team Fortress 2 en Half-Life 2 met uitbreidingen Episode 1 en Episode 2. Wat zou daar nog tegenop kunnen? Nou misschien wel een gratis game zoals League of Legends; meer budget ga je het niet krijgen. En welke games het meest belangrijk zijn geweest voor BudgetGaming zelf? Dan kijken we vooral naar de GTA en Call of Duty franchises, gezien die games flink aan de leiding gaan als meest-bekeken op de website. Curator voor deze bonuscategorie? Wie anders dan onze eigen Yørn die zich al sinds 2003 bezighoudt met de laagste prijzen voor de beste (en belangrijkste) games!