De jongere lezers onder ons kennen hem misschien voornamelijk van zijn werk in series of als een zwerver met een shotgun, maar in de jaren 80 was de ster van Rutger Hauer rijzende. Naast mooie rollen scoorde hij ook mooie prijzen. Bijna had hij zelfs de bekende rol van Murphy in RoboCop, maar medelander Paul Verhoeven koos voor Peter Weller. Zo blijft de meeste iconische rol van “ons Rutger” die van de replicant Roy Batty in Blade Runner.

Dat Rutger altijd herinnerd zal worden aan die rol, blijkt uit het feit dat hij – 35 jaar nadat Blade Runner uitkwam – de hoofdrol mag spelen in Observer, welke in 2015 uitkwam op console en PC. Twee jaar later meldt Observer zich op de Nintendo Switch. Wat Blade Runner en Observer verder gemeen hebben, naast mr. Hauer? Een neo-noire cyberpunkvisie op de toekomst, waar techniek steeds dichter tegen de essentie van menselijkheid aanschurkt.

Krakow, 2084
Observer komt van de relatief kleine studio Blooper Team, wie hun grootste hit hadden met de First Person Horror (binnenkort serie) Layers of Fear. Deze studio zit gevestigd in Krakow in Polen en laat die stad nu ook net de setting zijn van Observer. Net zoals Layers of Fear bekijk je de wereld vanuit het eerste persoonsperspectief van een karakter. Dat karakter is Lazarski, een nukkige oude rot en privérechercheur, gelijkend op en ingesproken door de enige echte Rutger Hauer. Krakow in 2084 is net zoals de rest van de wereld getroffen geweest door een digitale pest, waardoor er veel mensen gestorven zijn. Veel inwoners van de stad zijn bezig met schimmige zaakjes om te overleven en verschuilen zich achter hun deuren. Lazarski is in dienst van een groot bedrijf, wat de wereld (of wat daarvan over is) lijkt te domineren met technologie, macht en geld. Observer begint wanneer Lazarski op zoek gaat naar zijn zoon in een aftands appartementencomplex. Het grootse gedeelte van het spel speelt zich in dit gebouw af, al zul je een aantal “uitstapjes” maken.



Hacken en zoeken
Lazarski is namelijk niet zomaar een speurneus. Zoals in zoveel visies op de toekomst, is technologie en menselijkheid verstrengeld geraakt. Iedereen heeft implantaten en/of protheses en Lazarski is daar natuurlijk geen uitzondering op. Via je schouderknoppen wissel je zijn reguliere ogen af voor biometrische scanner of voor de techno-scanner. Met beide speciale blikken kun je meer informatie aan de mensen en de omgevingen aflezen. Hiermee verzamel je hints, welke je door het verhaal heen begeleiden van plotpunt naar plotpunt. Sommige mensen beschikken over een geheugen implantaat. Wanneer iemand is komen te overlijden, kun je zodoende die persoon zijn geheugen “hacken” en doorzoeken naar bewijs. Het is op die manier zelfs mogelijk te zien hoe die persoon is omgekomen. Helaas voor Lazarski is de gehackte geest vaak een gefragmenteerde subjectieve weergave, opgebouwd uit een vooral psychedelische horrorstijl. Oftewel: een aaneenschakeling van rare en enge beelden waardoor je heen moet om tot inzicht te komen. Deze “Dream Eater” sequenties zijn de hoogtepunten van het spel, zowel qua ontwerp als qua uitdaging. Veelal betreft het omgevingspuzzels en zit de horror niet in gemakkelijke “jump-scares” maar in een zorgvuldig opgebouwd verhaal, wat flink bedrukkend kan werken. Omdat ik een dergelijk ervaring zo intiem mogelijk wilde beleven, speelde ik in handheld modus. Nog nooit was de waarschuwing vooraf het spel voor flitsen en aandoeningen zo op zijn plaats: regelmatig begon zich een flinke hoofdpijn te vormen na een dergelijke hacksessie.

Stijl en inhoud
Tussen de geheugenhacks door beweeg je Lazarski door het appartementencomplex. Om de hoofdverhaallijn volledig te doorlopen, dien je met de andere bewoners van het pand te spreken. Helaas zijn deze arme zielen verstandig genoeg de deuren gesloten te houden, waardoor je voornamelijk door lege gangen zwerft en via de intercom mensen ondervraagt. In deze ondervragingen kun je zelf het gespreksverloop bepalen, maar ik kon er geen plottwisten door creëren. Hiermee is de verhaallijn zo goed als lineair, maar kun je wel een aantal niet verplichtte zaken oppakken om je bezoek wat te verlengen.

Veel van dit verhaal speelt zich af in het appartementencomplex. Grafisch is dit complex  en daarmee dus het volledige spel Observer in mijn ogen kaal. De gangen lijken op elkaar, net zoals de vage beelden op de intercoms en kamers die je aandoet. Het verhaal neem je tot je door met de mensen achter de intercoms te spreken. Door het hacken van de geesten van de doden krijg je verdere inzichten. Deze hacks zijn grafisch meer afwisselend en zijn voorzien van een goede en vooral angstaanjagende muziek en geluiden, maar van uitdaging of enige inhoudelijke spelvormen zijn praktisch geen sprake. Qua gameplay de minigame Fire and Sword: Spiders nog wel het meest origineel en beproevend. Zo veel zelfs, dat ik soms zin had om de simpele puzzelgame op te pakken, nog meer dan Observer zelf.



Waar voor je geld?
Observer is uit te spelen in 4 uur, maar je zult er 6 tot 8 uur over doen als je voor de eerste keer met Lazarski op pad gaat. Veel tijd was ik kwijt aan turen op mijn kleine schermpje naar net dat kleine voorwerp dat ik moest scannen om het verhaallijn verder te laten lopen. De ervaring is lineair en behalve de zijmissies zie ik geen reden om Observer een tweede keer op te pakken. Ook raad ik aan korte sessies te houden, gezien ik na een uur of twee staren flinke hoofdpijn kreeg.

Conclusie
Observer valt in een redelijke niche op de Nintendo Switch. Layers of Fear biedt eenzelfde soort ervaring, maar een geheel andere setting. Games als Outlast en Hollow zijn minder op interactie en exploratie gericht. Een geweldige titel of klassieker is Observer echter niet. Observer is meer een ervaring dan een spel en als ervaring heeft Observer een interessante achtergrond en een spannend detectiveverhaal. De hacksequenties zijn een welkome afwisseling op de vele intercoms en lege gangen, maar bieden in mijn ogen niet voldoende uitdaging en inhoud om meer dan eens doorheen te gaan. Hiermee heeft Observer een specifieke doelgroep voor ogen; mensen die op zoek zijn naar een goed interactief verhaal in een futuristische noir setting. Zoek je actie en uitdaging, dan moet je verder kijken dan Observer, want dat kan deze titel je niet bieden. Rutger Hauers wat gelaten en wat geraspte (alsof hij ver vanuit zijn keel spreekt) stem zul je veel horen en de performance is voldoende om een aantal uur naar te kunnen luisteren. Een rol zoals Roy Batty is Lazarski echter niet geworden. 

Oordeel Observer (Switch)
Graphics: 60
Gameplay: 60
Originality: 70
Sound: 85
Replay: 60
Eindcijfer: 65