In 2010 lanceerde de onafhankelijke Zweedse studio Frictional Games Amnesia: The Dark Descent, een horrorgame die een Let’s Play-fenomeen werd, het genre nieuw leven inblies en zo eng was dat het mij voortdurend de stuipen op het lijf joeg. Toen de downloadcode van de vierde Amnesia-game, met subtitel The Bunker, in mijn inbox belandde voor deze review, wist ik dus al hoe laat het was: een extra stapeltje propere boxershorts klaarleggen en een weekje slapen met het nachtlampje aan!


Desolate bunker
Je speelt als de Franse soldaat Henri Clement en maakt tijdens de korte proloog kennis met de gruweldaden van de loopgravengevechten van de Eerste Wereldoorlog. Na een mislukte reddingsoperatie wordt hij te grazen genomen door de Duitsers. Henri wordt wakker in de ziekenboeg van de titulaire bunker en een briefje van de dokter onthult dat hij aan geheugenverlies lijdt, precies zoals het hoort in een Amnesia-game. En alsof dwalen door de onverlichte gangen van de desolate WO1-bunker nog niet verontrustend genoeg is, ontdek je al snel dat de enige uitgang geblokkeerd is en je er opgesloten zit met een monster dat deze claustrofobische locatie in zijn jachtgebied heeft veranderd. Om te overleven moet je de stroomvoorziening van de bunker in stand houden en zo min mogelijk geluid maken om ‘The Beast’ niet te lokken, terwijl je op zoek gaat de nodige hulpmiddelen en een uitweg. Het verhaal is bovendien net intrigerend genoeg om geschreven dagboekfragmenten de moeite waard maken om te lezen.



Op zijn kop
Frictional Games is nog steeds meesterlijk goed in het creëren van een onheilspellende sfeer en oplopende spanning.  Ze houden je voortdurend op scherp terwijl je in first-person door de vaak slecht verlichte en claustrofobische gangen van de bunker navigeert, constant opgejaagd door een altijd aanwezige dreiging die reageert op elke beweging en geluid. Het is ook duidelijk dat de Zweedse studio niet bang is om te experimenteren met zijn eigen formule. Met The Bunker durft de ontwikkelaar de Amnesia-reeks op zijn kop te zetten door nieuwe elementen toe te voegen en oude te schrappen. De sanity-meter, toch een van de dingen die een Amnesia-game tot een Amnesia-game maakte, is verdwenen en het spel is deze keer nog meer gefocust op overlevingshorror. Een andere grote verandering is de semi-open wereld, die afwijkt van de lineaire structuur van de vorige games. Je kunt de verschillende vleugels van de bunker vrij verkennen – hoewel specifieke items nog steeds in een bepaalde volgorde verzameld moeten worden – en binnen de grenzen van het spel heb je ditmaal meer vrijheid om obstakels op meerdere manieren te omzeilen, afhankelijk van je speelstijl, de items die je op zak hebt en hoe je die precies inzet.



Stroomvoorziening
Je enige veiligheid (alhoewel…) komt in de vorm van een safe room in het midden van de bunker, waar je handmatig je voortgang kunt opslaan. Aan auto-saves doet Amnesia: The Bunker namelijk niet, dus als je vrij ver weg bent van die centrale ruimte kan het behoorlijk stressvol zijn om heelhuids terug te komen om je voortgang niet te verliezen. Gezien hoe gemakkelijk het is om fouten te maken of gedood te worden door het beest, vond ik het vooral frustrerend in de uren dat ik nog steeds dingen aan het uitzoeken was.

Een belangrijk onderdeel van de gameplay is het beheren van de stroomvoorziening van de bunker. Je hebt een horloge dat aangeeft hoeveel brandstof er nog in de generator in het centrale veilige gebied zit. Als de brandstof op is, wordt de hele bunker in duisternis gehuld. Hoewel het monster niet volledig op afstand wordt gehouden door licht, is het minder agressief en veel minder bereid om naar buiten te komen wanneer de generator van de bunker draait. Om de verkenning zo relatief veilig mogelijk te maken, moet je de generator dus regelmatig van brandstof voorzien via jerrycans brandstof. Toch zul je vaak moeten vertrouwen op je ouderwetse zaklamp om wat licht in de duisternis te brengen. Je moet aan een koord trekken om de zaklamp op te laden en te laten schijnen. Je moet rekening houden met het geluid dat de zaklamp maakt als je eraan trekt, want dat kan je positie verraden. Bovendien gaat de lading snel op en moet je regelmatig aan het koord trekken om de zaklamp te blijven gebruiken. Je moet dus constant afwegen of je de zaklamp wilt gebruiken of niet.


Stalker
Het monster is namelijk een angstaanjagende tegenstander die je constant op de hielen zit. Duidelijk geïnspireerd door Alien: Isolation, zal het je volgen door de bunker om elk moment tevoorschijn te komen als er te veel lawaai wordt gemaakt. Een opvallend verschil met andere Amnesia-games is dat je in The Bunker meer opties hebt om je te verdedigen tegen het monster. Het kan niet worden gedood, maar je hebt wel de mogelijkheid om het af te remmen of weg te jagen met de items, zoals een revolver met beperkte munitie of een granaat, die je binnen je beperkte arsenaal bij je draagt. Toch kan dit je het gevoel geven dat je kostbare middelen hebt verspild die elders in de bunker meer nut hadden. Zo kan een kogel ook worden gebruikt om een hangslot open te schieten en een granaat om een gesloten houten deur aan gruzelementen te blazen.

Dit kat-en-muisspel boordevol dilemma’s zorgt sowieso voor een aantal angstaanjagend gespannen momenten en ik zat vaak met dichtgeknepen billen op het puntje van mijn stoel terwijl het beest door de kamer dwaalde waar ik verstopt zat in een kast. Of ik moest al vloekend opnieuw beginnen, omdat ik door de onhandige bediening de kastdeur weer niet tijdig open kreeg.  Het monster is overigens niet je enige tegenstander in Amnesia: The Bunker. Je moet ook oppassen voor de ratten die in de bunker rondzwerven en zich voeden met de lijken van je gesneuvelde collega’s. De ratten zijn niet erg gevaarlijk, maar ze kunnen je wel bijten en verwonden als je te dichtbij komt. Je hebt wederom verschillende opties om ze te bestrijden (van zwaaien met een zelfgemaakte fakkel tot afleiden met een hoop vlees), maar ik vond de knaagdieren eigenlijk een onnodige extra vijand in de game. Ze voegen weinig toe aan de horror of de uitdaging en zijn eerder een irritante afleiding.



Een hele karwei
Amnesia: The Bunker heeft dus heel veel verschillende gameplaysystemen die je uitdagen en onder druk zetten. Ik zou liever wat minder stressvolle systemen hebben om rekening mee te houden, want nu had ik toch te vaak momenten dat de game eerder ergernis dan angst opwekte. Ik begrijp dat de game uitdagend wil zijn, maar ik vond het soms teveel van het goede.

Gelukkig primeren de angstige gevoelens door de angstaanjagende sfeer die de hele game doordringt. Visueel hoef je geen wonderen te verwachten en de bruine filter lijkt alles zelfs een saaie uitstraling te geven, maar de donkere gangen van de bunker, de minimalistische user interface en het subtiele doch uitstekende geluidsontwerp (vooral wanneer je met een headset op speelt) versterken de spanning. Van de monstergeluiden die je gegarandeerd kippenvel bezorgen, tot de luide mortierbeschietingen van de oorlog die bovengronds woedt die de bunker doet daveren: je wordt volledig ondergedompeld in de angstaanjagende locatie.



Nog even dit
Het is gemakkelijk om Amnesia: The Bunker uitbundig te prijzen voor de sfeer die het creëert, maar helaas is de game niet vrij van enkele technische problemen. Er zijn merkbare haperingen (het scherm bevriest zelfs een paar seconden) wanneer je tussen de verschillende gebieden van de bunker beweegt en dit haalde me altijd uit de immersie. Ik heb de game gespeeld op Xbox Series X en ik heb een paar keer last gehad van crashes die mij terugbrachten naar het dashboard. Gelukkig heeft de laatste patch dit probleem grotendeels verholpen, maar het was wel vervelend om zo mijn voortgang te verliezen. Een ander probleem dat ik had was dat de moeilijkheidsgraad van mijn savegame na zo’n crash zomaar omhoog ging. Ik had een spel gestart op easy om met minder kopzorgen de lay-out van de omgeving te leren kennen voor mijn normale playthrough, maar plots liep ik tegen een enorme moeilijkheidsgraadpiek aan. Ik had het vermoeden dat er iets mis was en toen ik na een uur proberen een eerdere savegame inlaadde was bleek alles weer normaal en was dat vervelende stuk plots een fluitje van een cent. Heel vreemd.

Amnesia: The Bunker is bovendien geen lange game: de eerste keer ben je er op de normale moeilijkheidsgraad nog wel een uur of zes mee zoet, maar met de nodige kennis kunnen volgende pogingen in de helft van die tijd worden voltooid. Dat de game willekeurige elementen bevat die elke speelsessie licht anders maken, maakt het daarbij interessanter om het spel meermaals te spelen.



Conclusie:
Frictional Games duwt zijn Amnesia-franchise op een geslaagde manier in een nieuwe richting met The Bunker. Die extra boxershorts kwamen alleszins goed van pas, want de Zweedse studio heeft weer een angstaanjagende horrorervaring gemaakt. Visueel verricht de studio geen wonderen, maar de huiveringwekkende sfeer en het geluidsontwerp maken veel goed. Al zit er misschien ook een gameplaysysteem te veel in – je moet je echt constant bezighouden met van alles en nog wat – waardoor het ook vermoeiend kan zijn. Doordat er meerdere manieren zijn om problemen aan te pakken en je ook meerdere opties hebt om je te verdedigen in het kat-en-muis-spel met het monster, is Amnesia: The Bunker desondanks een game die verrast en uitdaagt. Alleen jammer van de kleine technische problemen die mij altijd een beetje uit de ijzingwekkende beleving haalden.