Het is inmiddels wat jaren geleden, maar FIFA 98 staat me nog steeds helder voor de geest. Een sterke combinatie van graphics, gameplay, fun en zaalvoetbal betekende vele uren speelplezier en mijn introductie in de digitale voetbalwereld. Een tig tal FIFA games verder groeide mijn kritische kijk op de serie. Het spelletje werd te makkelijk, eentonig zelfs. Met simpele trucjes kon je steeds dezelfde goals reproduceren waardoor de uitdaging verloren ging. Vlak voordat het me allemaal teveel werd was daar Pro Evolution Soccer (PES), de redding van mijn liefde voor digitaal voetbal. Met name deel 4 en 5 op de eerste Xbox heb ik hé-le-maal kapot gespeeld. Ondanks het gemis van veel originele namen van clubs en spelers, speelde het heerlijk weg. Het spel was dynamischer, vrijer en had meer diepgang dan zijn tegenhanger van EA. FIFA herpakte zich echter uitstekend en vanaf deel 10 namen zij het stokje weer over. Waar de FIFA visie als de complete voetbalsimulator elk jaar verder wordt verfijnt, gooit PES 2014 het over een nieuwe boeg. Met de gloednieuwe FOX-engine (ook gebruikt voor Metal Gear V) denken ze FIFA dit jaar te kunnen verslaan. Laten we zien of deze ambitie werkelijkheid wordt.
De aftrap
PES draait om vrijheid van de speler. In plaats van altijd perfecte balcontrole, loopacties, passes en schoten, is het aan de speler zelf om controle te krijgen. Dit doe je door te oefenen, véél te oefenen. Het instapniveau van PES en FIFA is niet te vergelijken. Dat maakt de strijd tussen de twee ook lastig, aangezien PES hierdoor niet altijd een eerlijke kans krijgt. Door het hogere instapniveau en het gemis van veel officiële licenties (namen, clubs, competities) kiest de massa al snel voor FIFA. Dit is echter niet helemaal hieraan te wijten. FIFA is een compleet en verfijnd product. Van soundtrack tot menu tot game modi, alles voelt af. Hier staat tegenover dat de laatste delen van PES in veel opzichten juist onafgewerkt aanvoelden. Met name de souplesse en snelheid die het spel zo populair maakten waren steeds verder te zoeken. Net als vorig jaar kent PES 2014 een tragere speelsnelheid, wat het spel natuurlijk aan moet laten voelen. Het geeft je weliswaar wat meer tijd om de bal te controleren en te bedenken wat je ermee wil gaan doen, maar voelt toch niet erg prettig aan. Door de spelsnelheid handmatig te versnellen kun je dit probleem verminderen, maar de spelopvatting blijft onprettig. Bij een voetbalspel staat in mijn ogen een soepele gameplay centraal. Het nieuwe M.A.S.S. systeem – vergelijkbaar met FIFA’s Player Impact engine – haalt niet alleen de dynamiek en snelheid uit het spel, ook de physics werken niet lekker genoeg. De goede bedoelingen terzijde, het voelt aan als een prototype dat nog in de maak is, in plaats van een voltooid product. Het biedt bijvoorbeeld wel de vrijheid om je spelers te laten lopen waar jij wilt, maar spelers reageren vaak te laat, bewegen onnatuurlijk of lopen de bal voorbij. Hierdoor ontstaan knullige en onrealistische situaties, wat juist tegen PES’ visie ingaat.
Net echt
Met de nieuwe engine probeert Konami duidelijk het realistische voetbalgevoel aan te wakkeren. En hoewel de graphics en gezichtsexpressies van spelers best oké zijn, zijn er nog genoeg zaken op te noemen die het onrealistisch maken. Naast het blokkerige pixel-publiek stoor ik me enorm aan de mislukte pogingen om spelers ‘echt’ te laten lijken (Christian Abbiati heeft weer haar?). Niet alleen het uiterlijk, maar ook in het vangen van de juiste houding en maniertjes van bekende spelers loopt PES 2014 mijlenver achter op FIFA. Daarnaast zijn veel transfers niet doorgevoerd (Marcelo nog bij PSV?!) en is het niet mogelijk om in de regen te spelen (dit zou nog niet te realiseren zijn met de nieuwe physics-engine). Maar ook het verschil tussen sprinten mét en zonder de bal is onrealistisch groot. Kortom, een hele hoop features voelen onwennig en niet afgewerkt aan. Deze zaken zullen in de toekomst ongetwijfeld gladgestreken worden, maar daar heb je op dit moment weinig aan. Een goedmakertje is dat je in PES wel in de Champions of Europa League kunt spelen. Aangezien de UEFA alleen met Konami zaken doet, is dit in FIFA niet mogelijk. De simpele aanwezigheid van de juiste naam, het originele logo en de introfilm met het bekende epische geluid doet wonderen. Je waant je zowaar écht even in de Champions League. Dat je daarna met North London speelt in plaats van Arsenal blijft echter een anti-climax. Wellicht flauw om steeds terug te komen op het gemis van de juiste licenties, maar dit is simpelweg een zeer belangrijke vereiste voor veel voetbalfans.
Oefening baart kunst
Zoals eerder aangegeven is het instapniveau hoog te noemen. Los van de discussie welk voetbalspel meer ‘arcade’ en welke meer realistisch is, is PES 2014 een spel dat tamelijk lastig is om goed onder controle te krijgen. De trainingen zijn daarom erg handig om knoppen en essentiële vaardigheden onder de knie te krijgen, maar vormen een behoorlijke uitdaging. Verplaats je de handeling naar een spelsituatie in het heetst van de strijd, dan wordt het er niet makkelijker op. Dit zorgt toch wel voor enige frustratie. Ik speel zelf al vele jaren fanatiek voetbalgames, zowel single player als (online) multiplayer, en ik denk dat velen het met mij eens zullen zijn dat sommige zaken onnodig lastig worden gemaakt. Een voorbeeld is de een-twee. Deze is te vinden onder de Expert training, terwijl het in mijn ogen toch echt een basis skill is. In vergelijking met de FIFA variant, waar een-twee combinaties makkelijk op te zetten zijn, is de PES versie een stuk moeilijker. Dit ligt met name aan het inschatten van de dieptepass. Je moet met veel subtiliteit je knop indrukken, anders ligt de bal meters te ver vooruit en is een verdediger je al gauw te snel af. Een andere vreemde besturing vind ik het richten van je schot. Nadat je de schietknop ingehouden hebt kies je met je linker stick waar je de bal plaatst. Omdat je dezelfde stick ook gebruikt om de looprichting van je speler te bepalen, moet je een onnatuurlijke richting opsturen. Een typisch voorbeeld van iets dat tijdens de training modus al lastig onder de knie te krijgen is, en in een drukke spelsituatie alleen maar lastiger wordt. Hier staat overigens wel tegenover dat alles wat wél lukt enorm voldaan aanvoelt, omdat het daadwerkelijk een hele prestatie is om het voor elkaar te krijgen.
Conclusie
Op het idee achter PES 2014 is weinig aan te merken. De speler de vrijheid geven om voetbal te spelen zoals zij gewend zijn, en hiermee het realisme te stimuleren is een prachtig uitgaanspunt. Veel oefening is hierbij noodzakelijk, wat ook weer realistisch is en voor veel spelers een verademing kan zijn ten opzichte van de arcade-visie. Toch wil ik dit graag nuanceren. Een goed spel is in mijn ogen voor een brede doelgroep geschikt, net als voetbal ‘in real life’. De ene speler zit al snel aan zijn plafond, terwijl de andere meer diepgang en ontwikkeling zoekt. In PES 2014 kan deze laatste groep naar hartenlust proberen de meer geavanceerde bewegingen onder de knie te krijgen, maar juist de eerste groep wordt vergeten. In mijn ogen slaat PES de plank mis door bepaalde zaken onnodig lastig en soms ook onnatuurlijk te maken. Het stokpaardje – de physics-engine – heeft absoluut potentie, maar moet nog flink gepolished worden wil het écht speelklaar zijn. Tel hierbij het ontbreken van de juiste licenties, het gemis van bijvoorbeeld de Bundesliga, te late transfers en de karige menu’s en baggere soundtrack op(opera bij het opstarten, serieus?), en dan kun je concluderen dat PES toch wederom wat stapjes tekort komt om het FIFA echt lastig te maken.
Deze review is geschreven door Roy van Bijsterveldt.
Oordeel Pro Evolution Soccer 2014 (Xbox360)
- Graphics
70 - Gameplay
50 - Originality 70
- Sound
60 - Replay 80
- Eindcijfer 66
482 
1)
23-09-2013 21:06
Zoals je ziet is alles subjectief. De een vindt het trage tempo realistisch, de ander vind het niet prettig spelen. De een kan wennen aan de speedboost van verdedigers, de ander vindt juist dat niet realistisch. Blijft een kwestie van smaak. Persoonlijk ben ik altijd PES fan geweest vanwege de gameplay, maar blijf ik bij mn standpunt dat FIFA (heb met de gehele reeks vd afgelopen jaren vergeleken, niét met FIFA 14) een completer product is met oog voor detail. Natuurlijk is de link met commercie en de grote namen snel gelegd, maar daar ga ik niet op in. Het is immers een review van PES. Denk dat er voldoende potentie in het spel zit, maar mij kan het (nog) niet bekoren. Daarvoor is het simpelweg niet verfijnd genoeg. Maar fijn te zien dat er nog genoeg fans van de reeks zijn die wat meer vergevingsgezind zijn 