Xenoblade 3 wordt geadverteerd als de conclusie van de JRPG-trilogie. Dat is ietwat misleidend, omdat de games qua verhaal grotendeels op zichzelf staan. In deze game strijden twee naties, Agnus en Keves, al vele jaren met elkaar. Deze oorlog eist soldaten en het openingsfilmpje toont dat ze letterlijk met incubatiecontainers worden gefabriceerd. Deze soldaten beginnen hun leven al als jonge tieners en worden onmiddellijk getraind om succesvol te zijn in de slagvelden. Ze hebben tevens een korte levensduur, als ze niet tijdens de oorlog al doodgaan houden ze na tien jaar op met bestaan. Een leven buiten het conflict bestaat niet voor deze soldaten.
Het is in deze brute realiteit waar de hoofdpersonages zich bevinden. Zij zijn inmiddels veteranen die tegen het einde van hun levenstermijn zitten. Aan het begin van de game vinden ze tijdens een speciale missie een mysterieus object dat hen plotseling uit hun cyclus bevrijdt. Ze krijgen bovendien een nieuwe kracht en leren tevens meer over de waarheid achter het conflict. Ze besluiten vervolgens om de wereld rond te trekken en andere soldaten te bevrijden.
Ik zal in verband met spoilers niet veel meer over het verhaal vertellen, maar het is belangrijk om te weten dat Xenoblade 3 zich juist op het gebied van narratief zich van de andere games onderscheidt. De originele Xenoblade was wat dat betreft nog prima, maar Xenoblade X bijvoorbeeld heeft belabberde personages en een onaf verhaal. Xenoblade 2 is een beetje cliché. Het gaat ook veel te ver de fan service route in en heeft behoorlijk ordinaire halfblote designs.
Monolith Soft heeft met Xenoblade 3 dan eindelijk weer de juiste balans gevonden. Het team van zes is al zowat vanaf het begin compleet, waardoor de schrijvers uitgebreid de kans hebben gekregen om de relaties tussen de personages uit te diepen. Iedereen krijgt een interessant achtergrondverhaal en een kans om zich te ontwikkelen. Tijdens de grote trektochten die je in dit spel maakt stopt het team af en toe bij een kampvuur en dan kletsen ze bijvoorbeeld over hun onzekerheden zonder de overdreven dramatiek waar de voorgaande games soms last van hadden.
Tegelijk is er ook genoeg ruimte voor spektakel en wat je als anime-momenten zou kunnen beschrijven. Monolith Soft haalt voor de cutscenes alles uit de kast en de montage is dit keer echt sensationeel. Fans die al langer meelopen worden trouwens met allerlei referenties de voorgaande games beloond en tegen het einde wordt er ook een duidelijke verbinding gemaakt. Al met al ben ik bijzonder tevreden met de toon, de personages, het grote verhaal en wat vermoedelijk het einde is van deze prachtige serie.
Wat betreft verhaalvertelling heeft Monolith Soft eindelijk weer eens dus puik werk afgeleverd. Het was daarom extra frustrerend om te ervaren dat de gameplay juist weer minder is geworden. Xenoblade 3 lijkt op het eerste gezicht niet veel anders dan de andere games. Het is wederom een MMO-achtige RPG waarin je tijdens gevechten vrij kunt rondbewegen terwijl je allerlei skills strategisch op vijanden gebruikt. Elk spel in de serie sleutelt natuurlijk altijd aan een paar elementen en probeert hier en daar wat nieuws. Het probleem is dat bijna alles wat nieuw is in Xenoblade 3 uiteindelijk slecht uitpakt.
Het vechtsysteem van de Xenoblade-games kon altijd als ‘gecontroleerde chaos’ beschreven worden. Xenoblade 3 streept dat ‘gecontroleerde’ weg. Wat een puinzooi. In deze game zijn er geen bankzitters; de zes teamleden doen allemaal tegelijk mee en bovendien heb je ook altijd een gastpersonage in je party. Zeven personages plus de vijand(en) zorgt veelal voor visuele rommel.
Helaas blijft het daar niet bij, want als speler heb je altijd het gevoel dat je maar geen grip kunt krijgen op het verloop van het gevecht. Het is haast pure willekeur of je eindbazen kunt verslaan of niet. In Xenoblade 3 ben je namelijk meer dan ooit heel afhankelijk van de kunstmatige intelligentie van je teamleden en die is op zijn zachtst gezegd behoorlijk dom. De computergestuurde healers en tanks positioneren zichzelf niet goed waardoor ze soms amper effectief zijn.
Vooral die healers zorgen vaak voor irritatie. Als er iemand tijdens een gevecht doodgaat kan hij of zij alleen door een healer teruggebracht worden. Het probleem is dat al je healers onmiddellijk met zijn allen tegelijk naar het slachtoffer rennen terwijl er maar eentje voor nodig is. Je teamleden kunnen ook zelf beslissen wanneer ze de cruciale ‘interlink’-skill gebruiken, maar als ze dat op een verkeerd moment doen helpt dat het hele gevecht om zeep.
Je kunt uiteraard net als in de voorgaande games tussen personages schakelen, maar in dit deel heb je gewoon niet genoeg tijd om effectief zes personages te controleren. Ik zou maar al te graag net als in Xenoblade 2 een poppenmeester willen zijn die aan de touwtjes van de andere personages trekt, maar dat werkt hier dus enkel heel beperkt. Let wel dat deze minpunten zich vooral in hard mode uiten. Echter, normal mode is ook geen goede oplossing omdat het spel dan hersenloos makkelijk is. Dat is te wijten aan de nieuwe open structuur van het spel, waar ik straks op terugkom.
Eerst moet ik nog even kort ingaan op het nieuwe klassensysteem. In dit spel beginnen je teamgenoten allemaal met een eigen klasse, maar gedurende het verhaal kun je vooral via optionele sidequests maar liefst zeventien andere klassen vrijspelen. Interessant daarbij is dat je specifieke skills van de ene klasse naar een nieuwe klasse kunt meenemen. Hierdoor kun je uiteindelijk hele gespecialiseerde eenheden maken. Dit is op papier allemaal top en ik hou persoonlijk van games met klassensystemen zoals Bravely Default. Echter, in de praktijk is er relatief weinig verschil tussen de klassen in dit spel. Ze vallen allemaal onder de bekende drie grote bomen: DPS, Tank en Healer. Het is nooit echt spannend of leuk om een nieuwe klasse vrij te spelen, omdat het weinig effect heeft op je speelstijl.
Monolith Soft is inmiddels heer en meester in het creëren van grote open werelden met veel verticaliteit en overtuigende, vaak wonderlijke, geografie. De originele Xenoblade maakte in 2010 een spetterende indruk met het ontwerp van de wereld en de sequels deden dat later dunnetjes over. Xenoblade 3 heeft ook indrukwekkende gebieden en het is na Xenoblade X het meest open deel tot nu toe. Na twee iets meer lineaire openingshoofdstukken krijg je in dit spel ontzettend veel vrijheid.
Die vrijheid is een mes dat aan twee kanten snijdt. Aan de ene kant voelt het goed om voor een deel het verloop van je eigen avontuur te bepalen, maar aan de andere kant wordt de balans van het spel verpulverd. Als je besluit om sidequests te gaan doen, ga je makkelijk overleveled raken voor de verhaalmissies, zelfs als je besluit om bij kampvuren de extra XP-optie niet te gebruiken. Daarom is normal mode dus geen goede optie tenzij je echt puur voor die verhaalmissies gaat.
Ik voel me helaas ook gedwongen om even over de Switch te zeuren. Xenoblade 3 doet namelijk ook door de sub-HD-resolutie een beetje pijn aan de ogen. Het is absoluut niet zo wazig als Xenoblade 2, maar ergens blijft het doodzonde dat de fantasierijke werelden van Monolith Soft (nog) niet in hun volle glorie getoond kunnen worden.
Conclusie
Xenoblade Chronicles 3 barst net als veel voorgaande games van Monolith Soft van de ambitie. De gigantische en prachtige wereld maakt wederom indruk en dit keer zijn het verhaal en de personages ook eindelijk weer eens erg sterk. Helaas zorgen nieuwe ideeën voor het vechtsysteem vooral voor chaos. Tevens is de moeilijkheidsgraad in alle opties ongebalanceerd en het klassensysteem maakt weinig verschil. Xenoblade is altijd al een franchise met oneffenheden geweest en dit deel is wat dat betreft niet anders. Toch blijft het ook dit keer een avontuur dat ik niet had willen missen.